Kan je stress meten?
Stress herkennen bij jezelf is niet steeds makkelijk. En op zich is het niet verkeerd om af en toe stress te hebben. Stress kruidt namelijk het leven. Denk maar aan stress voor examens, sollicitatie, enz. Stress is een nodige overlevingsreactie van ons lichaam. Stress zorgt dat de juiste hormonen vrijkomen om je taak tot een goed einde te brengen. Het is een biologisch oerinstinct! Ons huidig leven is echter eentje van leven van het ene stress-moment naar het andere… Hierdoor krijgt ons lichaam niet meer de tijd om al die stresshormonen te verwerken. Dit kan dan jammer genoeg leiden tot chronische stress. Het is dus zeker niet makkelijk om chronische stress bij jezelf te herkennen omdat we zelf zo hectisch leven. Nochtans toont ons lichaam vaak genoeg signalen. Denk maar aan spijsverteringsproblemen, vermoeidheid, lage rugpijn, slaaploosheid… Dat chronische stress niet gezond is, dat weet ondertussen iedereen. Het kan leiden tot burn-out, depressies en volgens sommige onderzoekers ook tot chronisch vermoeidheid syndroom (CVS), fibromyalgie en chronische fysische aandoeningen.
Luister naar het fluisteren van je lijf. Zodat het niet hoeft te schreeuwen.
Stress is meetbaar
Chronische stress kan biologisch gemeten en aangetoond worden. Via een bloedname kunnen bepaalde bloedmarkers (vb cortisol) opgespoord worden, Microscopisch onderzoek van hersenweefsel kan duidelijk schade aantonen aan de verbindingen tussen de hersencellen (dendritische schade). Maar recentelijk zijn er bedrijven die biofeedback toestellen ontworpen hebben om stress aan te tonen. Zo is er een biofeedbacktoestel (firma Heartmath) dat de hartritmevariabiliteit (HRV) meet. HRV is de natuurlijke versnelling en vertraging van het hartritme tussen de in- en uitademing.
In een niet stressvolle situatie is er een duidelijke HRV waarneembaar (sinusgolven). Er is een duidelijke vertraging en versnelling van ons hartritme. Deze variatie in het hartritme kan dus via een sensor waargenomen worden. In een stressvolle situatie is deze variatie in het hartritme niet zo duidelijk waarneembaar en krijg je geen duidelijk signaal (chaotische golven). Hierdoor kan via het biofeedbacktoestel de therapeut nagaan of een persoon zich in een stresszone bevindt of niet.
En dan aan de slag
Met deze gegevens kan een therapeut aan de slag gaan. De therapeut kan starten met hartcoherentietraining. Hierbij gaat de therapeut het hart coherent maken met de hersenen. Door ademhalingstherapie en te focussen op het hart zou de variatie op het hartritme terug duidelijker zijn. Uit onderzoeken blijkt dat de HRV wel degelijk een meetbare factor is voor stress. Zo zou uit onderzoek van 2015 blijken dat hartcoherentie een daling geeft van angst en zorgt voor een betere coping. En het Amerikaanse leger maakt gebruik van de hartcoherentietechnieken om beter om te gaan met Post Traumatisch Stress syndroom. Daar noemen het ze dan stoerder “battle breathing”.
Stress vraagt een uitgebreide aanpak
Is het gebruik van hartcoherentie en biofeedback nu DE oplossing om chronische stress te bestrijden. Jammer genoeg niet. Er kan jammer genoeg geen langdurig positief effect waargenomen worden op de chronische stress. Tijdens de therapie ziet men wel een sterke daling van de stresshormonen. Maar als de persoon daarna terug in zijn normale doen en laten komt, is er geen verschil meer merkbaar.
De behandeling van chronische stress en burn-out zal steeds een multiple en multidisciplinaire aanpak vergen. Bewust worden van jezelf, leren nee zeggen en assertief communiceren zijn dingen waar je zelf mee aan de slag kunt. Werkgevers kunnen zorgen voor een adequaat welzijnsplan. Artsen zouden signalen sneller kunnen herkennen en patiënten doorverwijzen. Want hoe sneller je kunt starten met therapie en stresshygiëne, hoe meer het risico daalt op chronische stress en burn-out. Bewustwording is één ding, nu nog overgaan tot verbetering van onszelf en een vermindering van de chronsiche stress.